Παρακολουθώντας τον τελευταίο μήνα δύο διαμάντια του Cristopher Nolan ,το Memento (2000) και το ολοκαίνουριο Inception (2010), δεν μπόρεσα να μη θαυμάσω την τροφή για σκέψη που παρέχει ο σκηνοθέτης μέσα από τις ταινίες του.Σκέψη μάλιστα που αφορά όχι μόνο απλά καθημερινά ζητήματα αλλά πιο δύσκολα,βαθυστόχαστα, ακόμη και επιστημονικά θέματα.Πιάνοντας λοιπόν τη σχέση Νolan και επιστήμης, θα αφιερώσω αυτό το άρθρο στη μνήμη ως τη πιο θαυμαστή εγκεφαλική λειτουργία.

Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι μνήμης. Καθένας εξυπηρετεί διαφορετικές δραστηριότητες και συνήθειες..Όλοι μαζί είναι απαραίτητοι για την επικοινωνία μας με το περιβάλλον αλλά και με τον εαυτό μας.Η διάκριση της μνήμης γίνεται

α. Από ψυχολογικής πλευράς, σε:

ακούσια (μνήμη δεξιοτήτων) / εκούσια (μνήμη γεγονότων, ιστορικών και προσωπικών)

β. Ανάλογα με το ερέθισμα - είδος της πληροφορίας, σε:

κιναισθητική / ακουστική / οπτική / λεκτική / οσφρητική / απτική

γ. Ως προς τη διάρκεια, σε:

αισθητηριακή / βραχυπρόθεσμη (πρόσφατη) / μακροπρόθεσμη (παλαιά)

Η αισθητηριακή μνήμη έχει διάρκεια ισχύος κάτω του δευτερολέπτου και είναι αυτή που μας δίνει ανά πάσα στιγμή την αίσθηση του υποκειμενικού παρόντος και την επαφή μας με την πραγματικότητα.

Η βραχυπρόθεσμη μνήμη συγκρατεί πληροφορίες για χρονικό διάστημα από λίγα δευτερόλεπτα μέχρι μερικά λεπτά. Έχει μεγάλη χωρητικότητα. Αποτελεί τον προθάλαμο της μακροπρόθεσμης μνήμης, εκεί όπου οι πληροφορίες υφίστανται περαιτέρω επεξεργασία (κωδικοποίηση), ώστε ή να διαγραφούν (λήθη)-Ναι, ξέρω θυμηθήκατε το Inception…- ή να αποθηκευθούν σταθερά στην μακροπρόθεσμη μνήμη.Αυτή μάλιστα η διαδικασία είναι υπεύθυνη για την παρουσία των ονείρων μας.

Τέλος ,Η μακροπρόθεσμη μνήμη είναι το σύστημα που επιτρέπει την μόνιμη αποθήκευση των εμπεδωμένων πληροφοριών, ώστε να είναι εφικτή η κατά περίπτωση ανάκλησή τους.Περιλαμβάνει όλα όσα γνωρίζουμε και ΞΕΡΟΥΜΕ, είναι οι γνώσεις μας, η εγκυκλοπαίδειά μας.

Ο ήρωας του Nolan στο Memento , φαίνεται να έχει απώλεια της βραχυπρόθεσμης μνήμης του.Τα αίτια αρχικά διαφαίνονται οργανικά αλλά τελικά (spoiler) καταλαβαίνουμε ότι τροφοδοτούνται από την ψυχολογία του ήρωα.Έτσι παραδίνεται στη Λήθη.Η Λήθη δεν είναι παρά η εξασθένιση ακόμη και η καταστροφή των αναμνήσεων με το πέρασμα του χρόνου και αποτελέι αναπόσπαστο τμήμα της υγιούς φυσιολογικής μνήμης. Μέσω της Λήθης (όταν κυμαίνεται σε φυσιολογικά επίπεδα) αποτρέπεται η υπερφόρτωση του μνημονικού «χώρου» ώστε να μπορεί αυτός να γεμίζει διαρκώς με νέες πληροφορίες.Οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι ξεχνούμε πράγματα που δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία, που κρίνουμε ή αισθανόμαστε ασήμαντα.Η ικανότητά μας να ξεχνάμε ασήμαντες γνώσεις είναι το ίδιο σημαντική με την ικανότητα να θυμόμαστε σημαντικές πληροφορίες.

Υπάρχουν βέβαια κάποιες συμβουλές για να....αποφύγετε τη Λήθη και να δυναμώσετε τη μνήμη σας.Μερικές από αυτές είναι:

1.Καλή διατροφή και σωματική άσκηση

Έρευνες δείχνουν ότι κάθε μορφή αθλητικής δραστηριότητας οξυγονώνει τον εγκέφαλο και βοηθά τη μνήμη ενώ η καλή διατροφή αποτρέπει την εμφάνιση των νόσων που σχετίζονται με το αγγειακό σύστημα του εγκεφάλου.

2.Πνευματική εξάσκηση και διαρκής μάθηση

Τα Sudoku κάνουν καλό στη μνήμη μας!Σταυρόλεξα, παζλ αλλά και η εκμάθηση νέων πραγμάτων βοηθά τον εγκέφαλο να ενεργοποιέιται και του προσδίδει νέες δεξιότητες..

Stay tuned γιατί την επόμενη φορά θα μιλήσουμε για τα όνειρα...