Όποιος είδε το Inception (2010) του Nolan ξέρει ότι είναι πλέον αδύνατο να μιλήσουμε για τα όνειρα χωρίς να κάνουμε μία αναφορά στην ταινία του. Στο αριστούργημά του είδαμε να ξεδιπλώνεται το ανθρώπινο υποσυνείδητο κατά τη διάρκεια του ονείρου όχι σε ένα αλλά σε τρία επίπεδα! Όσο μάλιστα προχωρούν τα επίπεδα τόσο μεγαλώνει το βάθος στο οποίο προχωράμε μέσα στο ανθρώπινο μυαλό. Από τις επιφανειακές σκέψεις στο σκοτεινό χώρο των ιδεών , εκεί όπου δημιουργούνται όλα, εκεί όπου γίνεται το Inception (απαρχή)!Είναι το υποσυνείδητό μας που ευθύνεται για τα όνειρά μας ή κάτι άλλο?Είναι τα όνειρά μας τόσο ζωντανά και περιπετειώδη όσο των ηρώων της ταινίας?

Τι συμβαίνει πραγματικά όταν κοιμόμαστε?

Καθώς λοιπόν πέφτουμε στην αγκαλιά του Μορφέα, τα εγκεφαλικά μας κύματα δείχνουν την έναρξη του ύπνου και σταδιακή βάθυνση σε 30-60 λεπτά. Όμως σε μία νύχτα παρουσιάζονται πολλές διαφορετικές φάσεις ύπνου. Κάθε 90 περίπου λεπτά παρατηρείται η φάση του παράδοξου ύπνου ή φάση REM (Rapid Eye Movement).Σε αυτή τη φάση σημειώνονται:

· έντονη εγκεφαλική δραστηριότητα, ανάλογη με εκείνη της εγρήγορσης

· Επέρχεται πλήρης σχεδόν μυοχάλαση, δηλαδή καταργείται ο τόνος σχεδόν όλων των μυών του σώματος

· Μπλοκάρονται όλα τα οπτικά, ακουστικά, οσφρητικά, γευστικά και απτικά ερεθίσματα από το να φτάσουν στον εγκέφαλο, εκτός αν η ένταση τους ξεπεράσει κάποιο όριο, οπότε το άτομο συνήθως ξυπνάει

· Ο μυϊκός τόνος των οφθαλμοκινητικών μυών διατηρείται και ενώ τα βλέφαρα παραμένουν κλειστά τα μάτια διαγράφουν ταχείες κινήσεις δεξιά-αριστερά

· Ονειρευόμαστε



Έτσι η νύχτα μας χωρίζεται σε ύπνο REM και μη REM. Οι άνθρωποι που ξυπνούν από ύπνο REΜ διηγούνται πολλά όνειρα, ενώ όσοι ξυπνούν από ύπνο μη REM θυμούνται ελάχιστα ή και καθόλου όνειρα.


Τί είναι όμως τα όνειρα?Υπάρχουν διάφορες θεωρίες που αφορούν τοσο στα τα αίτια της ύπαρξής του όσο και στη λειτουργικότητά τους, η μία πιο ενδιαφέρουσα από την άλλη.Στο παρελθόν οι άνθρωποι πίστευαν ότι τα όνειρα αποτελούσαν την πύλη επικοινωνίας με το μεταφυσικό περιβάλλον. Θεοί και Δαίμονες, αγαπημένοι νεκροί, άλλοι κόσμοι, όλοι εισέβαλλαν στα όνειρα μας για να μας προειδοποιήσουν,να μας βοηθήσουν ή να μας βλάψουν.Σήμερα ελάχιστοι άνθρωποι υποστηρίζουν κάτι τέτοιο και κανείς από αυτούς δεν ανήκει στην επιστημονική κοινότητα!


Στη συνέχεια ,ο Sigmund Freud που ασχολήθηκε σε βάθος με την ερμηνεία των ονείρων προσέγγισε το θέμα διαφορετικά.Κατά τον Freud τα όνειρα δεν είναι παρά η προβολή του υποσυνείδητού μας, των ενδότερων σκέψεων ή των επιθυμιών μας. Ό,τι δεν μπορεί να μας πει το μυαλό μας όσο είμαστε ξύπνιοι, προσπαθεί να μας το «εξηγήσει» ενίοτε με σύμβολισμούς κατά τον ονειρικό ύπνο μας.Η θεωρία του Freud αν και αμφισβητείται ως ένα βαθμό είναι κοινώς αποδεκτή και πιστεύεται ότι έχει μία επιστημονική βάση.



Σύμφωνα με δυο Βρετανούς ερευνητές, το νομπελίστα φυσικό Francis Crick και το νευροχημικό Graeme Mitchison, η διαδικασία που συμβαίνει κατά τον ύπνο REM είναι "αντίστροφη μάθηση". Σε αυτήν τη φάση ύπνου ο εγκέφαλος προσπαθεί να ξεφορτωθεί υπερβολικό αριθμό αναμνήσεων ή "παρασιτικούς" τρόπους συμπεριφοράς, δηλαδή κάνει το αντίθετο από την απόκτηση νέων πληροφοριών που γίνεται στη διαδικασία της μάθησης. Στόχος του εγκεφάλου; Να... μη μαζεύει άχρηστες πληροφορίες!

Σύμφωνα πάλι με το διάσημο νευροβιολόγο Μισέλ Ζουβέ, τα όνειρα βοηθούν τον εγκέφαλο να "στρώσει" ορισμένα ένστικτα πριν τα χρησιμοποιήσει στη πραγματική ζωή. Άλλοι πάλι επιστήμονες πιστεύουν ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου ο εγκέφαλος "

προβάρει" πρώτα ορισμένα πράγματα (ένστικτα και καταστάσεις) πριν τα εφαρμόσει στην καθημερινή ζωή.

Ακόμη,από εξελικτικής πλευράς τα όνειρα μπορεί απλά να είναι ένα κατάλοιπο της εξέλιξης χωρίς κανένα συγκεκριμένο σκοπό, εκτός από το να αντιλαμβανόμαστε ευκολότερα αν υπάρχουν εχθροί τριγύρω - ο ύπνος σε φάση REM είναι πιο ελαφρύς, αν και γεμάτος όνειρα.



Ωστόσο κάποιοι ερευνητές φτάνουν στο σημείο να υποστηρίξουν ότι κάθε όνειρο αποσκοπεί σε κάτι συγκεκριμένο -αρχειοθέτηση στοιχείων, απαλοιφή ή ανασύνθεση πληροφοριών- και ότι ο εγκέφαλος δημιουργεί την κατάλληλη γι’ αυτό το σκοπό ιστορία, επιλέγοντας από τη μνήμη τα πιο ταιριαστά στοιχεία . Άλλωστε εάν η εξέλιξη «προώθησε» τα όνειρα το έκανε γιατί είχαν κάποια χρησιμότητα που ίσως εμείς αγνοούμε.Για τους ψυχολόγους ή τους ψυχαναλυτές, τα όνειρα έχουν συχνά κρίσιμο νόημα. Εξάλλου, σε ορισμένα μεταβατικά στάδια της ζωής υπάρχουν κάποια τυπικά όνειρα που αποσκοπούν στο να βοηθήσουν το άτομο να προχωρήσει συναισθηματικά και ψυχικά. Για παράδειγμα, τα οχτάχρονα αγόρια ονειρεύονται αρκετά συχνά ότι παλεύουν με άγρια ζώα ή φανταστικά τέρατα. Τέτοιου είδους όνειρα ενισχύουν την αυτοπεποίθηση και την ανεξαρτησία του παιδιού.


ΠΕΝΤΕ ΑΚΟΜΗ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΕ ΞΕΡΑΤΕ ΓΙΑ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ

1. Τα όνειρα μας είναι συχνά γεμάτα από αγνώστους.Ωστόσο,το μυαλό μας δεν εφευρίσκει αυτά τα πρόσωπα από το πουθενά αλλά αντιθέτως πρόκειται για πραγματικούς ανθρώπους που έχετε δει κατά την διάρκεια της ζωής σας και τους οποίους μπορεί να μη τους γνωρίζουμε προσωπικά ή να μη τους θυμόμαστε!

2. Αν ονειρευτείτε κάποιο συγκεκριμένο θέμα δεν σημαίνει ότι το όνειρο απευθύνεται σε αυτό ακριβώς που είδατε. Τα όνειρά μας είναι σχεδόν πάντα συμβολικά. Το υποσυνείδητο προσπαθεί,συνειρμικά να συγκρίνει το όνειρο σας με κάτι άλλο το οποίο είναι παρόμοιο.Επομένως, οποιοδήποτε σύμβολο δείτε στο όνειρο σας είναι σχετικά απίθανο αυτό να συμβολίζει τον εαυτό του.

3. Το 12% των ατόμων με όραση, ονειρεύεται αποκλειστικά σε άσπρο και μαύρο!

4. Ο Αριστοτέλης πίστευε ότι, εκτός από τον άνθρωπο, και αρκετά από τα ζώα ονειρεύονται. Η άποψη αυτή έχει επιβεβαιωθεί στις μέρες μας. Γνωρίζουμε πια ότι οι κότες και οι αγελάδες πχ. ονειρεύονται 25 περίπου λεπτά το 24ωρο, τα ποντίκια 7 λεπτά, οι χιμπατζήδες 80 με 90 λεπτά, οι ελέφαντες 180 λεπτά, ενώ πρωταθλητές του ονείρου αναδεικνύονται τα αιλουροειδή, με τη γάτα να κατέχει το ρεκόρ των 200 λεπτών ονειρέματος ανά 24ωρο.

5. Οι νέες συνδέσεις που γίνονται κατά τη διάρκεια του ονείρου δίνουν τη δυνατότητα επίλυσης προβλημάτων, δημιουργία νέων ιδεών και εμπνεύσεων.Δεν είναι λίγα τα άτομα που υποστηρίζουν ότι μία λαμπρή ιδέα τους ήρθε...στον ύπνο τους!